may 30 2009
title: Getekend; Peter Korver
Text: Albert de Lange
Photos: Marc Driessen

Dat hij een tijdje biologie deed en daarna een studie geschiedenis afrondde, heeft zijn kunstenaarschap gestuurd zo niet bepaald. Zijn vogels zijn ornithologisch perfect en hij zet ze terug in de tijd. Peter Korver, kunstschilder in het interieur, en over tweehonderd jaar een oude meester.

Er zijn mensen die een boa constrictor van acht meter in de gang willen. En als Peter Korver die in verspringende tonen aanbrengt, durf je er als klein knaagdier beslist niet meer langs. Hem interieur- of decoratieschilder noemen, tja, het zou kunnen, maar dat veronderstelt een luchthartige taakopvatting; tijdelijke geintjes die overgeschilderd kunnen worden als de eigenaar er flauw van is. Dat heeft hij ook wel meegemaakt, als decorateur van hippe restaurants en clubs - voordat je het weet is de ambiance alweer verouderd - maar je moet als vakman beginnen om kunstenaar te worden. Hij tenminste wel.Je zou kunnen zeggen dat hij bezig is carrière te maken, al zal hij die observatie zachtmoedig van de hand wijzen; hij ziet het liever als een ontwikkeling. En dan nog, als hij in gezelschap van derden naar zijn eigen werk kijkt, denkt hij elke keer licht gegeneerd: het is nog helemaal niks.Gelukkig denken zijn opdrachtgevers - en nog een paar anderen trouwens - daar heel anders over. En dat zijn mensen met geld en huizen waar de lezers van woonbladen nog van zullen opkijken. Korver geeft hun panden een nieuwe geschiedenis of verfrist de oude. Vaak eigenwijze mensen natuurlijk, met een uitgesproken eigen plan, maar daar weet hij wel raad mee. Als artistieke diplomatie niet helpt, wat doorgaans wel het geval is, laat hij ze gewoon een tijdje niet toe op zijn atelier in de Amsterdamse Blankenstraat.Jeugdige veertiger, doordacht casual, zoals architecten zich kleden, maar dan zonder zwarthoornen bril, wel met paardenstaart, die er niet af mag van zijn dochter. Tot blozen geneigd gezicht, zeer brede kennis en interesse op zijn vakgebieden: de biologie, de geschiedenis, de kunsten.
In zijn atelier, waar de schedel van een waterbuffel imposant staat te wezen op een werkbank, is op de muur nog een contour zichtbaar van één van zijn laatste plafondschilderingen. Om de sfeer van het huis in het werk mee te nemen, plaatste hij de schildering in zijn toekomstige omgeving. De juiste kleur, altijd een hele zoektocht.
Dat is goed zichtbaar in een fenomenale, 350 jaar oude woonboerderij nabij Driemond, waar Korver - naast een paar andere interieurdetails - twee plafonds aanbracht, in de immense keuken en in de oude voorkamer. Ze maken, vooral door de kleurstelling, een bijna authentieke indruk, al is dat nou net waar Korver niet naar streeft. "Ik maak modern werk, maar passend in de omgeving. De bestaande situatie is mijn uitgangspunt, niet mijn beperking." Het plafond in de woonkeuken is een onnadrukkelijk spel van korenaren in een zachtroze achtergrond, dat behaaglijk neerdaalt bijna zonder er te zijn. De bewoonster voelt wel de sfeer, 'maar de aren zie je eigenlijk niet meer'. Korver heeft, in zijn atelier, de duizenden korenaren afzonderlijk geschilderd op oude vloerdelen. "Je kunt zeggen dat ik de vruchtbaarheid en de agrarische functie heb teruggebracht door dat enorme korenveld erin te hangen, met een paar honderd parende vlinders."

In de woonkamer wilde de eigenaar, een zakenman in internet en horeca, 'iets met krullen'. Die opdracht was vrij genoeg voor Korver. Hij heeft wat ornamentsprenten uit de zestiende en zeventiende eeuw bekeken in het Rijksmuseum en er zijn eigen signatuur aan gegeven.
Tussen de eeuwenoude balken, waar hij eerst een paar honderd jaar verf van af haalde, kringelen bladstrengen over de volle breedte. De handtekening van Korver: slakken. "Door het toevoegen van dieren zing je het los van z'n decoratieve oorsprong," zegt hij. Het zijn bijna tastbare slakken, de anatomische precisie geeft ze een wonderlijke schoonheid. Als Korver er, met z'n gebruikelijke twijfel, weer naar kijkt, zegt hij: "Ik had er toch veel meer slakken in moeten stoppen."
Als jong kind ontwikkelde hij een 'absolute fascinatie' voor dieren en planten, 'dat kon ook makkelijk in het Noord Hollandse Bergen'. Dat mondde al snel uit in een haast militant milieubewustzijn. Een leerkracht snoerde hem ooit de mond met de opdracht later biologie te gaan studeren, dan kon hij het milieu verder in eigen hand nemen. "Daarna is het voor mij nooit meer een vraag geweest."
Toen tijdens zijn studie bleek dat hij de woordeloze verbeelding eigenlijk interessanter vond, stapte hij over op geschiedenis, wat hij combineerde met een kunst opleiding. Met een paar inmiddels vrij beroemde vrienden van de Rijksakademie trokken ze in het enorme bedrijfspand aan de Blankenstraat, waar een broedplaats ontstond toen dat woord alleen nog door vogelaars werd gebruikt.

We gaan weer op stap. Zakenman-advocaat Jos Fruytier bewoont op de Keizersgracht, achter een tamelijk onopvallende gevel, één van de best bewaarde interieurmonumenten van de stad. Achter de voordeur, door Fruytier in oude staat teruggebracht, zoals trouwens vrijwel het hele pand (duizend vierkante meter), ontvouwt zich een achttiende-eeuwse schatkamer. In de tuinkamer aan de achterzijde hebben vroegere bewoners het uitzicht van hun buiten aan de Vecht in panelen op de wand laten schilderen - met zo'n behang zou het Rijksmuseum wel raad weten. In het vertrek daarboven heeft historie- en decoratieschilder Anthony Elliger in 1736 op zeven panelen de geschiedenis van Dido en Aeneas in beeld gebracht, een tragisch liefdesverhaal van Vergilius dat zich afspeelt in Carthago. Toen Fruytier het pand kocht - met het oogmerk het in oude staat terug te brengen, wat hem tot in detail gelukt is - ontbrak in deze rococokamer de plafondschildering; het was een gapende opening in het stucwerk. De laatste bewoner, the British Council, had dat met een verlaagd plafond aan het oog onttrokken. Korver en Fruytier stelden een onderzoek in en ontdekten dat het originele plafond in 1907 was verhuisd naar Herengracht 475. Terughalen was geen optie, overdoen evenmin. Opdracht aan Korver: maak de allegorie weer compleet. Een mooie maar lastige uitdaging: het moet lichter dan de omgeving, anders komt het plafond op je hoofd vallen, het moet het verhaal afmaken, het moet tegemoetkomen aan de verwachtingen van de opdrachtgever en het moet een "Peter Korver" zijn.

Hij wilde vogels, om de hemel diepte te geven, maar Fruytier was daar aanvankelijk niet van gecharmeerd; de voorstudies gingen heen en weer. "We hebben tijdens het maken wel eens een lichte aanvaring gehad." Nu zegt Fruytier: "De vogels geven diepte, de tekening gaat als het ware de lucht in, het maakt een zwaar thema lichter."Korvers atelierverbod heeft goed gewerkt.
In dat atelier is hij maanden bezig geweest met de scène waarin Dido en Aeneas verliefd zijn en afscheid nemen tegelijk; het hoogtepunt (letterlijk dus ook) maar niet het einde van het verhaal. De vogels kwamen er, omdat het deels zijn handelsmerk is, en 'omdat het een warrige tijdelijkheid geeft aan zo'n luchtscène'.
Net als het origineel heeft hij het aan de wand geschilderd en niet gelegen op een steiger. "Daarom is het perspectief ook zo vreemd. Bij Italiaanse plafondschilderingen kijk je vanuit elke positie onder de rokken. Ik heb nooit overwogen het werk halverwege om te keren, dat werkt niet."

"Ik had er toch veel meer slakken in moeten stoppen. ."

Als hij in deze prachtige stijlkamer omhoog kijkt, is hij 'niet ontevreden'. "Het moet zich verhouden tot een heel sterke omgeving, de vraag is dan: moet het een statement zijn of blijf je in de context. Hier het laatste dus."
De plek waar hij wel het 'Italiaanse perspectief' heeft gekozen, is het kantoor van Fruytier aan de overkant van de Keizersgracht. In het achttiende-eeuwse grachtenpand, waar vier meer dan manshoge boeddhabeelden de bezoekers verwelkomen, bevindt zich in twee vergaderkamers Korvers werk Terra incognita, de onbekende wereld. Op cementen panelen, waarvan de naden buitengewoon subtiel zijn opgenomen in de figuratieve wereldkaart, schilderde Korver het bedachte wereldbeeld van zestiende- en zeventiende-eeuwse zeevaarders. Zij kenden vaak weinig meer dan kustlijnen met daarachter een vermoeden van exotische fauna. "Het binnenland werd ingevuld met van horen zeggen en fabeldieren, de neushoorns van Dürer, dat werk." De bioloog kon zich uitleven, maar maakte het, op aandrang van Fruytier iets 'ouder' dan hij nu zou doen.
Hoe dit over tweehonderd jaar ervaren zal worden, hij durft het niet te zeggen, omdat het ook nog maar de vraag is of het technisch houdt. Dan zijn Dido en Aeneas hem liever. "Hun toekomst is veel spannender." En zijn signatuur, die houdt het wel een paar eeuwen.